DE BRIEVEN VAN NASRIN AAN HAAR KINDEREN

De Iraanse advocate en vrouwenrechtenactiviste Nasrin Sotoudeh schreef in de gevangenis enkele hartverscheurende brieven aan haar kinderen. Ze tonen duidelijk aan hoe gezinnen getraumatiseerd raken door het repressieve beleid van de Iraanse autoriteiten.

Nasrin Sotoudeh is een advocate die er nooit voor terugdeinsde om in Iran te doen wat juist en rechtvaardig is. In haar lange, indrukwekkende carrière toonde ze hoe onrechtvaardig de doodstraf is en voerde ze campagne voor de rechten van kinderen. Heel recent zette ze in tegen de vernederende wetten die meisjes vanaf negen jaar dwingen de hijab te dragen. Wie de wet niet naleeft riskeert de gevangenis, geseling of een boete. Nasrin werd na twee oneerlijke processen veroordeeld tot in totaal 38 jaar celstraf en 148 zweepslagen omdat ze eiste dat vrouwen en meisjes zouden kunnen kiezen wat ze dragen. Ze zal 17 jaar van deze straf in de gevangenis moeten uitzitten.

Nasrin Sotoudeh is ook mama van twee kinderen. Door haar engagement om te streven naar gerechtigheid en gelijkheid voor haar cliënten, hebben de Iraanse autoriteiten zich tegen haar gekeerd. Tweemaal gooiden ze haar achter de tralies: de eerste keer in 2010 en nu opnieuw, sinds 2018. Beide keren werd Nasrin weggerukt van haar kinderen, en raakten haar kinderen hun dappere en liefhebbende moeder kwijt. In de gevangenis schreef ze brieven aan haar zoon Nima, die nu 11 is, en haar dochter Mehraveh, nu 19.

De brieffragmenten hieronder, illustreren Nasrins verscheurdheid: ze voelt zich genoodzaakt om altijd voor recht en rechtvaardigheid te vechten, maar vraagt zich af of ze zo wel een goede moeder kan zijn. Het is een onrechtvaardige situatie die gecreëerd is door een repressieve regering, die vastbesloten is haar te breken. In geen enkel geval zou een moeder gedwongen mogen worden om te kiezen tussen fundamentele waarden en haar kinderen.

Dag mijn liefste Nima,

Maart 2011

Het is zo moeilijk om jou een brief te schrijven. Hoe vertel ik jou waar ik ben, jij die zo onschuldig bent en nog te jong om echt te begrijpen wat woorden als gevangenis, hechtenis, vonnis, proces en onrecht betekenen?

Vorige week vroeg je me: “Mammie, kom je vandaag met ons mee naar huis?” En ik moest voor de ogen van de bewakers antwoorden: “Mijn werk duurt nog wel even, dus kom ik pas later naar huis.” Je knikte, alsof je het begreep, je nam mijn hand en drukte er een zacht, kinderlijk kusje op, met je kleine lipjes.

Hoe kan ik uitleggen dat het niet aan mij is om te beslissen of ik naar huis kom, dat ik niet vrij ben om me terug naar jou te spoeden? Want ik weet dat je aan je vader hebt gevraagd dat hij me zou zeggen mijn werk af te maken, zodat ik terug naar huis kan. Hoe kan ik je uitleggen dat geen enkel “werk” jou ooit zo ver van mij af zou kunnen houden?

Mijn lieve Nima, in de voorbije zes maanden heb ik twee keer onhoudbaar moeten huilen. De eerste keer was toen mijn vader overleed en ik niet mocht rouwen en zijn begrafenis niet mocht bijwonen. De tweede keer was toen je me vroeg mee naar huis te komen en ik dat niet kon.

Mijn liefste Nima, in zaken van voogdij over kinderen hebben rechtbanken herhaaldelijk geoordeeld dat, wat bezoekrechten betreft, een driejarig kind niet 24 uren aan een stuk alleen bij zijn vader mag worden achtergelaten. De rechtbanken geloven namelijk dat jonge kinderen niet 24 uren lang gescheiden van hun moeder mogen worden, omdat zo een scheiding een kind psychische schade toebrengt.

Maar datzelfde gerecht ontkent de rechten van een driejarig kind, onder het voorwendsel dat zijn moeder erop uit is “de nationale veiligheid van het land te schenden.” Het spreekt vanzelf dat ik op geen enkele manier de bedoeling had tegen de nationale veiligheid van het land te handelen en dat ik, als advocaat, altijd maar één doel voor ogen had: mijn cliënten te verdedigen volgens de wet.

Ik wil dat je weet dat ik, als vrouw, fier ben op de zware straf die tegen mij is uitgesproken en vereerd ben dat ik zo veel mensenrechtenverdedigers heb verdedigd. De aanhoudende inspanningen van vrouwen hebben eindelijk bewezen dat we niet langer kunnen worden genegeerd.

Hopend op betere tijden,

Maman Nasrin.

Aan mijn liefste Mehraveh, mijn dochter, mijn trots en vreugde,

April 2011

Het is nu zes maanden geleden dat ze mij wegnamen bij jullie, mijn geliefde kinderen. In die zes maanden hebben we elkaar maar enkele keren mogen zien, en zelfs dan nog in het bijzijn van veiligheidsagenten. Al die tijd mocht ik jullie niet schrijven, geen foto ontvangen, of zelfs jullie niet vrij ontmoeten zonder veiligheidsmaatregelen.

Mijn lieve Mehraveh, jij, beter dan gelijk wie, begrijpt het verdriet in mijn hart en de omstandigheden waarin we elkaar mochten ontmoeten. Iedere keer, na elk bezoek, en elke dag worstel ik met de gedachte of ik wel rekening heb gehouden met de rechten van mijn eigen kinderen en hun rechten wel of niet heb gerespecteerd. Ik wou er boven alles zeker van zijn dat jij, mijn geliefde dochter, in wier wijsheid ik oprecht geloof, me niet zou beschuldigen van schending van de rechten van mijn eigen kinderen.

Ik zei je ooit: “Mijn dochter, ik hoop dat je nooit denkt dat ik niet aan jou heb gedacht of dat mijn daden deze straf rechtvaardigden… Alles wat ik heb gedaan is legaal en valt binnen het kader van de wet.” Toen heb je liefdevol mijn gezicht gestreeld met jouw kleine handen en geantwoord: “Ik weet het, mammie… Ik weet het.” Die dag voelde ik me bevrijd van de nachtmerrie waarin mijn eigen dochter optrad als mijn rechter.

Mijn liefste Mehraveh, net als ik nooit in staat was jouw rechten te negeren en ik altijd heb geprobeerd ze naar mijn best vermogen te beschermen, zo heb ik ook nooit de rechten van mijn cliënten kunnen negeren. Hoe zou ik hebben kunnen weggaan toen de autoriteiten mij dagvaardden, wetend dat mijn cliënten achter de tralies zaten? Hoe zou ik hen aan hun lot hebben kunnen overlaten toen ze me als hun juridische raadgever inhuurden en hun proces afwachtten?

Het was mijn verlangen om op te komen voor de rechten van velen, in het bijzonder de rechten van mijn kinderen en jullie toekomst, dat me ertoe bracht deze zaken in de rechtbank te verdedigen. Ik geloof dat de pijn die onze familie en de families van mijn cliënten de laatste jaren hebben moeten lijden, niet vergeefs is geweest. Gerechtigheid komt precies op het moment dat de meesten alle hoop hebben opgegeven.

Ik mis je, mijn liefste, en stuur je honderd kussen,

Maman Nasrin.

Dag mijn liefste Nima,

September 2018

Ik weet niet hoe ik deze brief moet beginnen. Hoe kan ik vergeten dat je dit schooljaar moet starten zonder mij en zelfs zonder je vader naast je. Hoe kan ik je gewoon vertellen dat dit een normaal jaar is, zoals elk ander jaar? Hoe kan ik je vragen op tijd te komen op school, je huiswerk te maken, goed te studeren en je best te doen tot we terugkeren?

Ik haat het deze woorden tot je te richten als moeder, omdat ik weet dat je in je jonge leven hebt moeten kampen met het voortdurende trauma mij te moeten bezoeken in de gevangenis, mij niet te mogen bezoeken, en de angst voor onrechtvaardigheid.

Als moeder kan ik je niet vragen te vergeten dat ik besta, zodat ik mijn werk en strijd [voor de mensenrechten] met een zuiver geweten kan voortzetten. Zo wreed tegenover jou wil ik nooit worden.

***

Mijn werk als advocaat, dat voortdurend aangevallen wordt in Iran, doet mij – en deze keer ook je vader – in een storm van onrechtvaardigheid en lafheid belanden die de gemeenschap van Iraanse advocaten vernietigt.

Ik denk deze dagen constant aan jou, aan hoe eenzaam je je moet voelen en aan onze lieve Mehraveh, op wie we zo trots zijn en die nu gedwongen is voor jou te zorgen en tegelijk je moeder en je vader te zijn.

Ik stuur je mijn tranen van liefde, in de hoop dat ze het onrecht een beetje draaglijker voor je maken.

Ik stuur je duizend kussen, want ik heb je al te lang niet meer gezien.

Maman Nasrin.