Belarus: studenten vervolgd en opgesloten wegens vreedzaam protest

In een nieuwe publicatie beschrijft Amnesty International de brute represailles tegen studenten en hoe de onderdrukking door de staat het academische leven in Belarus ontwricht.

Studenten weggestuurd

‘Studenten en docenten die in heel Belarus protesteerden, begonnen hun huidige academische jaar in een land dat radicaal is veranderd door de gebeurtenissen in het najaar van 2020’, zegt Aisha Jung van Amnesty International. ‘Vanaf het begin was het duidelijk dat de autoriteiten en de besturen van de universiteiten hun afwijkende mening niet tolereren. Op 27 oktober 2020 riep president Loekasjenko de universiteiten op om hen weg te sturen. We zagen toen met ontzetting hoe universiteiten dit daadwerkelijk deden met tientallen studenten.’

Volgens de onafhankelijke Belarussische Studentenvereniging zijn sinds 17 mei 2021 zeker 466 studenten vastgezet. Velen werden in administratieve hechtenis geplaatst of kregen een boete van gemiddeld 120 euro, een kwart van het gemiddelde maandsalaris in Belarus. Ten minste 153 studenten zijn willekeurig van universiteiten gestuurd en velen zijn naar de naburige landen gevlucht uit angst voor hun veiligheid. Zes studenten kregen een gevangenisstraf en tegen 42 studenten loopt een strafzaak.

‘Zwarte donderdag’

Bij een aanval op studentenorganisaties startten de autoriteiten een strafrechtelijk onderzoek naar elf studentenactivisten en een leraar. De meesten werden thuis aangehouden op 12 november 2020, een dag die sindsdien bekend is geworden als "Zwarte Donderdag". Hun proces begon op 14 mei 2021 en zal naar verwachting tot half juni duren. Allen worden beschuldigd van het ‘organiseren en voorbereiden van acties die de openbare orde ernstig schenden’, waarop een gevangenisstraf tot twee jaar staat.

Anastasia Bulybenka

Anastasia Bulybenka (19 jaar) is een van de beklaagden. Op de dag van haar arrestatie sliep ze in het appartement dat ze met haar moeder deelt, toen ze een stem hoorde die haar vertelde dat ze moest opstaan. Ze opende haar ogen en zag zes onbekende mannen rond haar bed staan die met geweld haar appartement waren binnengedrongen. Anastasia zit sinds haar arrestatie ruim 6 maanden geleden in voorlopige hechtenis. Al die tijd mocht haar moeder Aksana haar slechts één keer bezoeken.

‘Voor mij stond de hele wereld stil, ik keek haar naar haar... Ze is nu volwassen, het kind was helemaal van haar gezicht verdwenen’, vertelde Aksana. ‘Ze schreef me dit later in een brief: “Ik ben als kind op 12 november van huis vertrokken en ik zal als volwassene terugkeren”.’

Dat de Belarussische autoriteiten hun pijlen nu richten op politiek actieve studenten en docenten is geen nieuwe tactiek. Maar de omvang van de pesterijen, de vervolging en het geweld tegen hen is ongekend in de geschiedenis sinds Belarus in 1991 onafhankelijk werd.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de autoriteiten van Belarus op onmiddellijk een einde te maken aan het onderdrukken van studenten, academici en vreedzame demonstranten.

‘De Belarussische autoriteiten moeten zich houden aan hun verplichtingen onder internationale mensenrechtenwetgeving en het recht van studenten respecteren om vreedzaam hun mening te uiten en om vreedzaam te demonstreren zonder angst voor intimidatie of represailles’, zegt Aisha Jung.

‘We roepen studentenvakbonden en studentenleiders over de hele wereld op om hun solidariteit te betuigen aan hun leeftijdsgenoten in Belarus. Ze moeten de autoriteiten van hun land vragen onmiddellijk stappen te ondernemen om druk uit te oefenen op de regering van president Loekasjenko om een einde te maken aan de verstikking van het openbare en academische leven.’