Afghanistan: deadline voor evacuaties moet worden verlengd

Volgens de Amerikaanse president Biden liggen de Verenigde Staten op schema om hun troepen binnen vijf dagen uit Afghanistan terug te trekken. Dit verklaarde hij ondanks oproepen om de terugtrekking uit te stellen na berichten over de toenemende bedreigingen van de Taliban tegen mensenrechtenverdedigers, vrouwen en meisjes, etnische en religieuze minderheden, parlementariërs en journalisten.

In een recent onderzoek onthulde Amnesty dat negen mannen van de Hazara-minderheid vorige maand in de provincie Ghazni werden gemarteld en vermoord door de Taliban.

Evacuaties moeten doorgaan

‘Amnesty International realiseert zich hoe beangstigend de ervaring is voor iedereen die wanhopig probeert in veiligheid te komen, door de lucht en over land’, zegt Agnès Callamard, Amnesty’s secretaris-generaal. ‘Alles moet nu in het werk worden gesteld om Afghanen die wraakacties van de Taliban vrezen veilig te evacueren. Hen in de steek laten zou een onvergeeflijk verraad zijn.’

‘De internationale gemeenschap moet de deadline voor evacuaties verlengen en ervoor zorgen dat iedereen die Afghanistan wil verlaten dat veilig kan doen. Dit betekent dat ervoor moet worden gezorgd dat mensen aan boord kunnen gaan van een vliegtuig en dat de visum-eisen voor de mensen die het meest gevaar lopen, worden opgeschort. Dit is des te urgenter nu er steeds meer informatie komt over mishandeling, ontvoering en moorden door de Taliban’, zegt Callamard.

De Taliban hebben deze week verklaard dat ze niet akkoord gaan met een verlenging van de evacuatieperiode. Ook willen ze niet dat Afghanen het land verlaten. Daardoor neemt de vrees toe dat ze hun belofte om zich aan de internationale mensenrechtenwetgeving te houden, niet zullen nakomen.

Doden op luchthaven

Nog steeds arriveren er duizenden Afghanen op de internationale luchthaven Hamid Karzai in Kabul die wanhopig proberen aan boord te komen van evacuatievluchten. Velen moeten daarvoor langs de Taliban-controleposten zien te komen. Op moment van plaatsing van dit bericht, komen berichten binnen over een vermoedelijke zelfmoordaanslag bij een toegangspoort tot de luchthaven.

Maar liefst twintig mensen zijn al eerder om het leven gekomen toen ze probeerden de luchthaven binnen te komen. Ze werden geraakt door kogels van in de lucht schietende Amerikaanse soldaten en de Taliban in een poging de menigte onder controle te houden, of ze werden onder de voet gelopen toen grote mensenmassa’s de luchthaven binnengingen.

Vervolging, mishandeling en moord

Er komen steeds meer berichten over mensenrechtenschendingen. Sinds 25 augustus 2021 zijn er berichten dat de Taliban in Kabul huis aan huis op zoek zijn naar mensenrechtenverdedigers en journalisten. Er is ook een bericht dat de Taliban een familielid van een journalist doodschoten en een ander verwondden toen ze de gezochte journalist niet konden vinden.

In de eerste week na hun overname van de hoofdstad Kabul verzekerden de Taliban vrouwen en de internationale gemeenschap publiekelijk dat de vrouwenrechten zouden worden beschermd volgens de sharia. Binnen enkele dagen droegen ze echter vrouwelijke journalisten op niet naar het werk te gaan.

In juli 2021 ontvoerden, mishandelden en vermoordden de Taliban Nazar Mohammed, een populaire komiek die bekend staat als Khasha Zwan. De moord werd aanvankelijk ontkend, maar later claimden ze ervoor verantwoordelijk te zijn. Ook zijn honderden arrestaties en ontvoeringen door de Taliban in Spin Boldak, Kandahar, vastgelegd.

Bij een ander incident werden Afghanen die op Onafhankelijkheidsdag met de nationale vlag zwaaiden, met geweld uiteengedreven door Talibanstrijders. In Jalalabad kwamen ten minste drie mensen om het leven en raakten anderen gewond tijdens protesten tegen de Taliban, wat erop wijst dat de vrije meningsuiting onder druk staat.

Moorden en martelingen door de Taliban

‘Ons eigen onderzoek naar het bloedbad in de provincie Ghazni is het bewijs dat de Taliban nog steeds bereid zijn om te moorden en te martelen’, zegt Agnès Callamard. ‘Afghanen vluchten met gevaar voor eigen leven en dat van hun families. Landen mogen geen pushbacks van vluchtelingen uitvoeren en moeten een manier vinden om iedereen te steunen die Afghanistan wil verlaten.’

Volgens berichten in de media worden duizenden Afghanen die over land via Iran naar de Turkse grens vluchten, door Turkse grenswachten en de militaire politie teruggestuurd. En Griekenland heeft een hek van 40 km aan de grens met Turkije geplaatst uit bezorgdheid over een toename van migranten uit Afghanistan.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept op om een onafhankelijk VN-mechanisme op te zetten voor het documenteren, verzamelen en bewaren van bewijs van misdrijven volgens internationaal recht en mensenrechtenschendingen tijdens de huidige crisis in Afghanistan. VN-lidstaten moeten ook dringend een resolutie in de VN-Veiligheidsraad aannemen waarin de Taliban worden opgeroepen om de internationale mensenrechtenwetgeving na te leven en de mensen die het meest gevaar lopen te beschermen tegen represailles, onder wie mensenrechtenverdedigers, journalisten en vrouwelijke leiders. Amnesty International roept ook op om de gedwongen terugkeer van Afghanen onmiddellijk stop te zetten.