de taliban verwoesten de levens van vrouwen en meisjes

In augustus 2021 namen de taliban de macht over in Afghanistan. Sindsdien worden de rechten van vrouwen en meisjes geschonden op het gebied van onderwijs, werk en bewegingsvrijheid. Ze krijgen nog amper bescherming tegen huiselijk geweld, vrouwen en meisjes worden vastgezet voor kleine overtredingen van discriminerende regels, en het aantal kindhuwelijken en gedwongen huwelijken is toegenomen.

Het rapport, Death in Slow Motion: Women and Girls under Taliban Rule, onthult ook hoe vrouwen die vreedzaam protesteerden tegen deze onderdrukkende regels zijn bedreigd, gearresteerd, opgesloten, gefolterd en onderworpen aan gedwongen verdwijning.

“Minder dan een jaar nadat de taliban de macht in Afghanistan overnamen, ontneemt hun draconische beleid miljoenen vrouwen en meisjes hun recht om een veilig en vrij leven te leiden”, aldus Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.

“Dit beleid vormt een systeem van onderdrukking dat vrouwen en meisjes discrimineert in bijna alle aspecten van hun leven. Elke dagelijkse bezigheid – naar school gaan, werken, het huis verlaten – staat onder controle en wordt zwaar ingeperkt.”

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de taliban op om het beleid drastisch te wijzigen en om de rechten van vrouwen en meisjes te waarborgen. De internationale gemeenschap, regeringen, internationale organisaties, en ook alle VN-lidstaten en de VN-Veiligheidsraad moeten eisen dat de taliban dit snel doet. Er moeten consequenties verbonden worden aan de acties van de taliban, zoals gerichte sancties of reisverboden. Daarnaast roept Amnesty de internationale gemeenschap op om alle vrouwen en meisjes buiten Afghanistan internationale bescherming te bieden.

“De taliban schenden met opzet de rechten van miljoenen vrouwen en meisjes, en onderwerpen hen aan systematische discriminatie”, zegt Agnès Callamard. “Als de internationale gemeenschap niet optreedt, laat het de vrouwen en meisjes in Afghanistan in de steek.”

Afghaanse vrouwen protesteren tegen het bevel van de taliban dat vrouwen zich in het openbaar volledig moeten bedekken. © Wakil KOHSAR / AFP

Detentie en foltering voor vreedzame demonstranten

Sinds de taliban in augustus 2021 de controle over Afghanistan hebben overgenomen, zijn zij de feitelijke machthebbers van het land. Hoewel ze bij hun machtsovername aangaven vrouwenrechten te zullen beschermen, introduceerden ze al snel een beleid van systematische discriminatie van vrouwen en meisjes.

Vrouwen en meisjes in heel Afghanistan reageerden op deze repressie met een golf van protesten. Als reactie daarop vielen de taliban demonstranten aan met pesterijen en mishandeling, willekeurige arrestatie en detentie, gedwongen verdwijning, en fysieke en psychologische foltering.

Amnesty International interviewde een demonstrant die in 2022 een paar dagen gevangen werd gezet. Ze beschreef haar tijd in detentie: “[De taliban bewakers] kwamen steeds naar mijn kamer en lieten foto's van mijn familie zien. Ze bleven maar herhalen... ‘We kunnen ze doden, allemaal, en jij kan helemaal niets doen... Huil niet, maak geen scène. Nadat je protesteerde, kon je dit verwachten’.”

Ook werd ze hard geslagen: “Ze sloten de deur. Ze begonnen tegen me te schreeuwen... [Een lid van de taliban] zei, ‘Jij vuile vrouw... Amerika geeft ons geen geld vanwege jullie teven…’ Toen trapte hij me. Zo hard dat ik mijn rug verwondde, en hij trapte me ook tegen mijn kin... Ik voel de pijn nog steeds in mijn mond. Iedere keer als ik wil praten doet het pijn.”

Twee vrouwen vertelden dat nadat foto's van de verwondingen van een demonstrant op sociale media waren geplaatst, talibanleden een nieuwe strategie ontwikkelden om te voorkomen dat vrouwen hun verwondingen publiekelijk zouden tonen.

“Ze sloegen ons tussen onze borsten en benen. Dat deden ze omdat we dat zo niet aan de wereld konden laten zien. Een soldaat die naast me liep, sloeg me op mijn borst en zei ‘Ik kan je nu dood maken, en niemand zou iets zeggen’. Dit gebeurde iedere keer dat we naar buiten gingen. Ze beledigden ons – fysiek, verbaal en emotioneel.”

Demonstranten die gevangen waren gezet hadden gebrek aan voedsel, water, ventilatie, sanitaire producten en gezondheidszorg. Om vrij te komen moesten ze overeenkomsten ondertekenen waarin stond dat zij en hun familieleden niet meer zouden demonstreren, of niet openbaar zouden praten over hun ervaringen in detentie.

Willekeurige arrestatie en opsluiting

Volgens vier klokkenluiders die in detentiecentra van de taliban werkten, zetten de taliban steeds meer vrouwen vast voor kleine overtredingen van hun discriminerende regels. Een van die regels is dat vrouwen niet zonder mahram (een mannelijke begeleider) in het openbaar mogen verschijnen. Vrouwen die op basis hiervan worden gearresteerd, worden vaak aangeklaagd vanwege ‘morele corruptie’.

Een universiteitsstudente die in 2022 werd vastgezet, vertelde dat ze werd bedreigd en geslagen nadat ze was gearresteerd voor het overtreden van de mahram-beperkingen. Ze vertelde: “Ze gaven me elektrische schokken... op mijn schouder, gezicht, nek, overal waar ze konden... Ze noemden me een prostituee [en] een teef... De man met het geweer zei, ‘Ik maak je dood en niemand zal je lichaam vinden’.”

De klokkenluiders vertelden dat overlevenden van gendergerelateerd geweld, die voorheen in opvanghuizen verbleven, nu worden opgesloten in detentiecentra. Een van de gevangenismedewerkers zei: “Sommigen benaderden zelf de taliban om te vragen: ‘Waar is jullie opvanghuis?’ [De taliban] hadden geen plaats, dus belandden ze in de gevangenis.”

Deze vrouwen en meisjes zijn blootgesteld aan eenzame opsluiting, afranselingen en andere vormen van foltering. Ze moeten onmenselijke omstandigheden doorstaan, waaronder overbevolking en onvoldoende toegang tot voedsel, water en verwarming in de wintermaanden.

In sommige gezinnen is de armoede zo groot dat ze geen andere oplossing zien dan hun jonge dochters aanbieden voor een huwelijk, in ruil voor een bruidsschat.

Kindhuwelijken en gedwongen huwelijken

Volgens het onderzoek van Amnesty International neemt onder het taliban-bewind het aantal gevallen van kindhuwelijken, huwelijken op jonge leeftijd en gedwongen huwelijken in Afghanistan toe. Dit wordt bevestigd door nationale en internationale organisaties die in Afghanistan werkzaam zijn, plaatselijke activisten en andere deskundigen.

Oorzaken hiervan zijn de economische en humanitaire crisis, het gebrek aan onderwijs en professionele vooruitzichten voor vrouwen, families die vrouwen en meisjes dwingen met talibanleden te trouwen en talibanleden die vrouwen en meisjes dwingen met hen te trouwen.

Stephanie Sinclair, directeur van Too Young to Wed, een organisatie die zich inzet tegen kindhuwelijken, verklaarde: “In Afghanistan is het een perfect klimaat voor kindhuwelijken. Je hebt een patriarchale regering, oorlog, armoede, droogte, meisjes die niet naar school gaan – met al deze factoren gecombineerd, wisten we dat het aantal kindhuwelijken enorm zou stijgen.”

Khorsheed*, een 35-jarige vrouw uit Centraal-Afghanistan, vertelde Amnesty hoe de economische crisis haar dwong haar 13-jarige dochter uit te huwelijken aan een 30-jarige buurman in september 2021. In ruil daarvoor ontving ze een ‘bruidsschat’ van ongeveer 660 euro. Ze voelde zich opgelucht nadat haar dochter was getrouwd omdat ze ‘geen honger meer zou hebben’.

Khorsheed overweegt ook haar 10-jarige dochter uit te huwelijken maar doet dit liever niet omdat ze de hoop heeft dat zij in de toekomst voor de familie kan zorgen. “Ik wilde dat zij langer zou studeren. Ze kon dan lezen en schrijven, Engels spreken en geld verdienen... Ik heb de hoop dat deze dochter wat kan worden, en dat ze de familie kan onderhouden. Maar als de school niet meer opengaat, moet ik haar natuurlijk uithuwelijken.”

Gebrek aan toegang tot onderwijs

De taliban blokkeren nog steeds het onderwijs voor de overgrote meerderheid van de meisjes van de middelbare school. Hun geplande terugkeer naar school op 23 maart 2022 was van korte duur. Op diezelfde dag stuurden de taliban de meisjes weer naar huis vanwege een 'technisch kwestie’ in verband met hun schooluniformen. Vier maanden later ontzeggen de taliban meisjes nog steeds de toegang tot onderwijs.

Fatima*, een 25-jarige lerares aan een middelbare school in de provincie Nangarhar, vertelde Amnesty International: “Deze jonge meisjes wilden alleen maar een toekomst hebben, en nu zien ze geen toekomst meer voor zich.”

Op universiteiten worden vrouwelijke studenten lastiggevallen en zijn er restricties op hun gedrag, kleding en kansen. Dit zorgt voor een onveilige omgeving waar vrouwen systematisch worden achtergesteld. Veel vrouwelijke studenten zijn gestopt met hun studie of hebben besloten helemaal niet meer aan de universiteit te studeren.

Brishna*, een 21-jarige student aan de Universiteit van Kaboel, vertelde: “[De] bewakers schreeuwen naar ons en zeggen ‘doe je kleding goed, je hoofddoek... Waarom zijn je voeten zichtbaar?’... [Het] hoofd van de afdeling kwam naar onze klas en zei tegen ons: ‘Wees voorzichtig – we kunnen jullie slechts beschermen als je in het gebouw bent... Als talibanleden je lastigvallen, kunnen we hen niet stoppen’.”

*Namen zijn gewijzigd om identiteiten te beschermen.

meer informatie