10 DINGEN DIE JE MOET WETEN OVER HET LOT VAN DE OEIGOEREN IN CHINA
China doet berichten over de opsluiting, brainwashing en foltering van Oeigoeren in strafkampen steevast af als fake news. Amnesty International heeft de voorbije jaren uitvoerig onderzoek gedaan naar de situatie. Lees hier in tien beknopte punten wat er echt aan de hand is.
1. Massale opsluiting in “heropvoedingskampen”
De Oeigoeren zijn een Turkssprekende moslimminderheid in de regio Xinjiang, in het noordwesten van China. Ze worden onderdrukt en gediscrimineerd door de Chinese regering – die ziet de Oeigoeren als afvallig. Meer dan één miljoen Oeigoeren en andere islamitische minderheden zijn door China opgesloten in ‘heropvoedingskampen’ in Xinjiang. Mensen die vastzitten in de kampen krijgen geen rechtszaak en hebben geen toegang tot een advocaat. Ouders en kinderen worden van elkaar gescheiden.
2. Wrede behandeling
In de “heropvoedingskampen” worden mensen gehersenspoeld om hun eigen cultuur, taal en religie af te zweren. Soms worden ze gefolterd. Er zijn zware straffen voor wie weigert om politieke liederen en ‘lang leve Xi Jinping’ te zingen.
3. Gevangenen tot wanhoop gedreven
De autoriteiten beslissen wanneer iemand “heropgevoed” is. Is er onvoldoende vooruitgang, dan wordt de gevangene gestraft door hem of haar eten te onthouden, in een isoleercel te plaatsen of fysiek te mishandelen. Er zijn zelfdodingen bekend in de kampen.
4. Families in het ongewisse
De meeste families weten niet waar hun vermiste familielid is. Durven ze dit aan te klagen, dan riskeren ze zelf te worden opgesloten. Oeigoeren in Xinjiang zien zich genoodzaakt om hun banden met buitenlandse familie en vrienden te verbreken, want dat maakt hen verdacht.
5. In de naam van terrorismebestrijding
China verdedigt de kampen als maatregel tegen extremisme en terrorisme. Staten hebben effectief de verantwoordelijkheid om terroristische aanvallen te voorkomen, maar de willekeurige detentie van een miljoen mensen valt niet te rechtvaardigen.
6. Uitroeiing van een cultuur
De voorbije jaren is de vervolging van Oeigoeren en andere moslims nog verscherpt. Xinjiang regelgeving van 2017 bestempelt mensen als extremistisch wanneer ze een opvallende baard laten groeien of niet naar de Chinese staatstelevisie kijken.
7. Politiestaat
Niet alleen de mensen in de kampen, ook de lokale bevolking in Xinjiang wordt continu op allerlei manieren afgeluisterd en gevolgd. Xinjiang hangt vol met camera’s met gezichtsherkenning die worden ondersteund door artificiële intelligentie en een DNA-databank. De overheid onderzoekt mobiele telefoons en leest mee op sociale media-apps. Oeigoeren die naar het buitenland zijn gevlucht, worden eveneens in de gaten gehouden.
8. Pottenkijkers buiten
Journalisten, diplomaten en andere officials worden enkel uitgenodigd op strak geregisseerde propagandatripjes in Xinjiang. Wie toch onafhankelijk naar de regio afreist, wordt streng in het oog gehouden en lastiggevallen. Lokale ambtenaren worden verplicht om de kampen geheim te houden.
9. Donkere herinnering aan het verleden
De huidige situatie doet denken aan de donkerste dagen van het bewind onder Mao. Wie toen verdacht werd niet loyaal genoeg te zijn aan de staat en de communistische partij, kon naar beruchte werkkampen worden gestuurd.
10. Internationale druk opgevoerd
De internationale kritiek op de situatie van de Oeigoeren in China groeit. Dat is goed, want net als veel landen vindt China zijn imago belangrijk. Dankzij de steun van supporters zoals jij helpt Amnesty International de internationale druk mee op te voeren.
Oproep van Amnesty
Amnesty en andere mensenrechtenorganisaties maken zich al langere tijd grote zorgen over de situatie van de Oeigoeren. Samen met onder meer Human Rights Watch, drong Amnesty in februari 2019 bij de Verenigde Naties aan op een onderzoek naar de omstandigheden in de heropvoedingskampen. De VN maken zich ook zorgen en willen toegang tot Xinjiang. Maar China geeft geen gehoor aan die oproep.
Onlangs mochten enkele journalisten en diplomaten een kijkje nemen in de ‘heropvoedingskampen’. Na afloop meldden Chinese staatsmedia dat de bezoekers de omstandigheden in de kampen ‘indrukwekkend’ vonden en dat de gevangenen ‘het er naar hun zin hadden’.
Amnesty sprak met meer dan vierhonderd mensen die buiten China wonen en die in heropvoedingskampen werden gemarteld of van wie de familie in Xinjiang wordt vermist. Ook bestudeerden we satellietbeelden van de kampen en overheidsdocumenten.
