Vluchtelingen die vastzitten in Griekenland hebben nood aan een écht plan

Europa’s hopeloze aanpak van de globale vluchtelingencrisis en het hanteerbare aantal mensen dat aankomt aan haar grenzen op zoek naar bescherming, dreigt de geschiedenisboeken in te gaan als een schandvlek op ons collectieve geweten.

Europese regeringen laten vluchtelingen in de steek en de Europese Unie lapt de basisprincipes waarop ze gebaseerd is aan haar laars: vrijheid, gelijkheid, mensenrechten en de rechtsstaat.

In plaats van de beschikbare middelen te gebruiken om een eerlijk aandeel van het globaal aantal vluchtelingen op te nemen, probeert Europa steeds vaker deals af te sluiten die ertoe leiden dat vluchtelingen vast komen te zitten in andere landen.

Eén zo’n deal, de EU-Turkije overeenkomst, schiet zwaar tekort. Het is pijnlijk duidelijk dat het ‘verzamelen’ van vluchtelingen op de Griekse eilanden niet werkt.

Terwijl de Europese Raad zich voorbereidt op overleg deze week, hebben we een plan nodig dat werkt voor vluchtelingen én voor Europa. Het is tijd voor een ‘real deal’.

De EU-Turkije Deal

Binnen het Europese gefaalde migratiebeleid, vormt de EU-Turkije overeenkomst de doodsteek voor de internationale bescherming van vluchtelingen.

Volgens de overeenkomst moeten alle asielzoekers die aankomen op de Griekse eilanden via Turkije teruggestuurd worden onder de foutieve veronderstelling dat hun rechten als vluchteling er gerespecteerd zullen worden. In ruil, in theorie althans, ging Europa akkoord om éen Syrische asielzoeker te aanvaarden vanuit Turkije voor iedere Syriër die teruggestuurd werd.

Wettelijke beperkingen maken de terugkeer van asielzoekers naar Turkije voorlopig onmogelijk. Maar niemand weet hoe lang dit duurt. Intussen komen iedere week honderden vluchtelingen en migranten aan, ook al daalde hun aantal aanzienlijk sinds de overeenkomst in werking trad.

Sindsdien worden alle nieuwkomers vastgehouden op de Griekse eilanden. Zware overbevolking, verschrikkelijke omstandigheden en stukgeslagen hoop zijn het gevolg.

“Laat ons zo snel mogelijk deze plek verlaten…..”

B.K.D. 17-jarige Syrisch Koerdische jongen,Souda kamp, Chios, Griekenland

Eilanden van wanhoop

Slechts negen maanden nadat de overeenkomst in werking trad, wordt de menselijke kost ervan overduidelijk op de Griekse eilanden, waar tienduizenden vluchtelingen vastzitten.

Inspanningen en middelen voor opvang van vluchtelingen werden omgevormd tot detentie, afschrikking en het snel verwerken van negatieve asielbeslissingen.

Deze eilanden waar vrijwilligers vanuit Europa vluchtelingen warm onthaalden, vormen eilanden van wanhoop, waar mensen lijden zodat anderen ontmoedigd raken.

‘Ik verliet Irak omdat er veel problemen waren… Ze doodden mijn broer zonder enige reden…

mijn vader kreeg een kogel in het hoofd… We kwamen naar Europa omdat we een veilige plek nodig hebben.’

Khadeega Shannanh, Iraakse vluchteling, 18 jaar, Chios, Griekenland

Een zorgwekkende tendens

“Dit is het hart van Europa en we leven in tenten en krijgen geen bescherming.”

Majd en Manal ontvluchtten Aleppo met hun beide dochters.

De mislukking en de menselijke kost van de EU-Turkije overeenkomst zouden een waarschuwing moeten zijn voor toekomstige deals met andere landen, die leiders op het punt staan te ondertekenen.

De EU-Turkije deal mag niet als blauwdruk dienen voor de aanpak van de globale vluchtelingencrisis. Europa heeft de morele en wettelijke plicht om diegenen die conflict en vervolging ontvluchten, op te nemen. Deze verantwoordelijkheid mag niet uitbesteed of afgeschoven worden naar andere landen. De kost voor Europa én voor vluchtelingen is te hoog.

Maar het hoeft niet zo te zijn. We zijn tot meer in staat.

Tijd voor een echte deal

Het wordt tijd dat Europese leiders juist gaan handelen. Ze moeten dringend een effectief plan instellen om vluchtelingen te helpen, een échte deal gebaseerd op bescherming, gedeelde verantwoordelijkheid en internationaal recht.

Dat maakt het verschil tussen ongeorganiseerde aankomsten die vooral mensensmokkelaars ten goede komen, en georganiseerde hanteerbare aankomsten.

Dat maakt het verschil tussen mensenrechten en menselijk lijden.

Tijdens het komende overleg van de Europese Raad deze week moeten leiders een plan overeenkomen dat:

• De ramp op de Griekse eilanden oplost en dringend mensen uit Griekenland weghaalt
• De verantwoordelijkheid om vluchtelingen op te nemen over Europa verdeelt
• Vluchtelingen snel herenigt met hun familie die al in Europa verblijft

Fort Europa is geen oplossing. We kunnen en moeten beter doen, want als we een samenleving willen zijn die er trots op is vrij, eerlijk en rechtvaardig te zijn, dan kunnen we niet om de bescherming van vluchtelingen heen.