Verontrustende wapentransfers via Antwerpen
Nieuwe berichtgeving in Knack en Le Soir doet opnieuw ernstige vragen rijzen over de export van Waalse wapens naar landen die zich schuldig maken aan ernstige schendingen van de mensenrechten en het internationaal humanitair recht. Daarnaast wordt ook duidelijk dat de controle door de Vlaamse overheid op de doorvoer van wapens via Vlaanderen beter moet.
De artikels in Knack en Le Soir berichten over verschillende schepen van het Saudische bedrijf Bahri die de Antwerpse haven aandoen, wellicht onderweg naar Saudi-Arabië of de Verenigde Arabische Emiraten. De schepen meren aan in Antwerpen geladen met tonnen explosieven of worden er geladen met Waalse wapens en munitie.
Gebrekkige transparantie Waalse wapenexport
De nieuwe onthullingen tonen nogmaals aan dat de Waalse overheid onvoldoende transparantie aan de dag legt wat betreft de export van wapens. In de Waalse regeerverklaring werd het engagement geuit om driemaandelijks het Waalse parlement te informeren over wapenexportlicenties. Amnesty International verwacht dat deze rapportage maandelijks plaatsvindt en publiek gemaakt wordt. De organisatie herinnert er ook nog eens aan dat het jaarrapport over wapenexport voor het Waalse parlement voor het jaar 2018 nog steeds niet gepubliceerd werd.
Amnesty International roept de Waalse overheid verder opnieuw op om informatie te verschaffen over wapens die al naar Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten geëxporteerd zijn, in het bijzonder de Belgische wapens die opgedoken zijn in Jemen. Er moet duidelijkheid komen over de processen die tot deze export geleid hebben en er moeten maatregelen getroffen worden om te vermijden dat deze wapens terecht komen bij strijdende partijen die verdacht worden van oorlogsmisdaden.
Amnesty International vraagt de Waalse overheid om haar internationale en nationale verplichtingen te respecteren en niet langer wapens en munitie te exporteren naar landen die er ernstige schendingen van de mensenrechten en het internationaal humanitair recht mee plegen of faciliteren, zoals Saudi-Arabië.
Gebrekkige controle wapendoorvoer Vlaanderen
De berichtgeving in Knack en Le Soir legt ook een zwak punt van de Vlaamse controle op wapentransfers bloot. “Amnesty had bij de herziening van het Vlaamse wapendecreet in 2016-2017 gewaarschuwd dat een groot deel van de doorvoer aan de controle van de Vlaamse autoriteiten zou ontsnappen, en dat blijkt nu”, zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
Een licentie voor doorvoer – dat wil zeggen: wapens en gerelateerde goederen die vanuit een ander land binnenkomen om terug te vertrekken richting een ander land – is slechts in een beperkt aantal gevallen verplicht volgens het Vlaamse wapendecreet. In dit geval worden er blijkbaar wapens of gerelateerde goederen via de Antwerpse haven naar Saudi-Arabië of de Emiraten gebracht en daar hoeft geen licentie voor gevraagd te worden.
“Dat is pijnlijk want Vlaanderen zegt geen wapenexport naar Saudi-Arabië toe te staan”, zegt Wies De Graeve. “Het is weinig coherent om enerzijds geen exportlicenties toe te staan voor wapens naar Saudi-Arabië omdat die wapens voor mensenrechtenschendingen zouden kunnen worden gebruikt, maar tezelfdertijd wel de Antwerpse haven te laten gebruiken om datzelfde Saudi-Arabië van munitie of explosieven te voorzien.”
Amnesty International roept op om het Vlaamse decreet aan te passen door de controle op doorvoer op te voeren en minstens een meldingsplicht in te voeren voor alle doorvoer.
In tussentijd roept Amnesty de regering op om formeel te bevestigen dat ze geen transfers toestaan naar leden van de coalitie die in Jemen strijdt. In 2017 werd in het Vlaamse decreet de mogelijkheid voorzien om een Vlaams ‘embargo’ af te kondigen. Door dit te doen zou ook doorvoer gecontroleerd kunnen worden.
