Stop Terreur met Recht: actie aan het Europees Parlement

Samen met Amnesty vragen de Europese parlementairen het Franse voorzitterschap van de Europese Unie om deze praktijken te veroordelen en maatregelen te nemen opdat ze zich in de toekomst nooit meer zouden voordoen.

Waarom?

Tot op vandaag heeft Europa geen enkele maatregel genomen om te verhinderen dat staten nog langer betrokken zouden zijn bij het programma van 'renditions' en van geheime gevangenissen dat door de Verenigde Staten werd opgezet in de strijd tegen terreur.

Bovendien weigeren Europese staten hun verantwoordelijkheid voor deze praktijken in het verleden te erkennen. Daar moet dringend verandering in komen, zo stelt Amnesty in het rapport 'State of denial: Europe's role in rendition and secret detention'

Na de terroristische aanslag van 9/11 werd er een militair akkoord gesloten in de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). Dat akkoord gaf de Verenigde Staten het allesomvattende recht om militaire vluchten uit te voeren over het grondgebied van de NAVO-lidstaten en om gebruik te maken van hun luchthavens.

In de praktijk opende het akkoord de weg voor het systeem van 'renditions'. Dit systeem, gerund door de CIA, is erop gericht om terreurverdachten aan te houden en te onttrekken aan elke vorm van juridisch toezicht. Ze worden getransporteerd naar een ander land, vaak met een CIA-vlucht, en daar gevangen gezet. Sommigen worden door de Verenigde Staten overgedragen aan landen waar ze gefolterd worden. Anderen komen terecht in geheime gevangenissen, worden van de ene spookgevangenis naar de andere gebracht en/of komen uiteindelijk terecht in het detentiecentrum van Guantanamo Bay. Allemaal verklaren ze te zijn gefolterd en mishandeld.

Wat vraagt Amnesty?

Met de actie op 26 juni 2008 voor het Europees Parlement vragen we dat Europese staten:

• VEROORDELEN. 'Renditions', gedwongen verdwijningen en geheime opsluiting zijn flagrante schendingen van het internationaal recht. Europese staten moeten die praktijken publiek veroordelen. Bovendien moeten ze de VS oproepen om het systeem van 'renditions' stop te zetten en om klaarheid te verschaffen over wat er in het verleden gebeurd is.
• ONDERZOEKEN. Verschillende Europese landen zijn minstens medeplichtig aan 'renditions'. Ze moeten effectieve, onafhankelijke en onpartijdige onderzoeken instellen naar de rol van hun inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De onderzoekers moeten toegang krijgen tot al het relevante bewijsmateriaal en het onderzoek moet verlopen volgens transparante procedures. Als er misdrijven worden vastgesteld, moeten gerechtelijke onderzoeken volgen.
• VOOR EEN RECHTER BRENGEN. Wie wordt verdacht van mensenrechtenschendingen in het kader van het Amerikaanse 'renditions'-programma, moet voor een rechter worden gebracht. Europese staten moeten vragen om de uitlevering van deze verdachten, ook als daadwerkelijke uitlevering onwaarschijnlijk is.
• VEILIGHEIDSDIENSTEN TER VERANTWOORDING ROEPEN. Europese staten moeten ervoor zorgen dat alle inlichtingen- en veiligheidsdiensten die op hun grondgebied opereren aansprakelijk kunnen gesteld worden. Dit kan door een mechanisme voor effectief toezicht op de diensten op te richten en door bescherming te bieden aan klokkenluiders en getuigen.
• VOORKOMEN. De Europese staten mogen geen overdracht van personen naar een detentiecentrum in een ander land toestaan of hieraan meewerken. Dit is enkel toegestaan indien deze uitgevoerd wordt onder juridisch toezicht en met de waarborg dat geen enkele gevangene onder dwang wordt overgebracht naar een plek waar hij/zij het slachtoffer kan worden van ernstige mensenrechtenschendingen. Er moet meer controle komen op vliegtuigen die mogelijk gevangenen vervoeren.
• COMPENSEREN. Europese staten moeten garanderen dat alle slachtoffers van renditions, geheime detentie en gedwongen verdwijningen spoedige en voldoende compensatie krijgen.