Rusland/Oekraïne: Tien jaar onderdrukking van niet-Russische identiteiten op de bezette Krim
Sinds de bezetting van de Krim 10 jaar geleden heeft Rusland geprobeerd de etnische samenstelling van het schiereiland te veranderen en de Oekraïense en Krim-Tataarse gemeenschappen te onderdrukken. Dat meldt Amnesty International vandaag in een nieuwe briefing, op de tiende verjaardag van de illegale annexatie van het Oekraïense schiereiland door Rusland.
“Rusland heeft systematisch geprobeerd om de Oekraïense en Krim-Tataarse identiteit uit te wissen door het gebruik van de Oekraïense en Krim-Tartaarse talen in het onderwijs, de media, nationale vieringen en andere levenssferen te verstoren, te beperken of te verbieden, en religieuze en culturele praktijken te onderdrukken die niet overeenkomen met die welke door Moskou worden onderschreven. Het heeft ook met geweld de bevolking van de Krim overgeplaatst naar de Russische burgerbevolking”, aldus Patrick Thompson, Oekraïne-onderzoeker bij Amnesty International.
“Rusland moet een einde maken aan zijn praktijken van onderdrukking en wegvagen van niet-Russische identiteiten in de gebieden die het bezet houdt en een einde maken aan zijn schendingen van internationale humanitaire en mensenrechtenwetgeving.”
OP WEG NAAR UITROEIEN VAN CULTURELE IDENTITEIT EN TAAL
Rusland heeft geprobeerd zijn bezetting en illegale annexatie van de Krim te legitimeren door een beleid in te voeren dat erop gericht is niet-Russische identiteiten op het hele schiereiland te onderdrukken.
Onmiddellijk na de annexatie legde Rusland zijn eigen schoolprogramma op in de Krim, wat gepaard ging met indoctrinatie en het dreigen met represailles tegen leraren, leerlingen en ouders die bezwaar maakten. Tegelijkertijd hebben de Russische autoriteiten het Oekraïense taalonderwijs systematisch ontmanteld. Dit komt bovenop het illegaal opleggen van Russische wetten en praktijken, waaronder het onderdrukken van het recht op vrijheid van meningsuiting en vreedzame vergadering, en van culturele evenementen en religieuze praktijken.
“Jarenlang hebben we de noodklok geluid over de onderdrukking van de mensenrechten op de Krim door Rusland. Een decennium later kunnen we de balans opmaken van wat dit heeft gedaan met het schiereiland, nu Rusland probeert niet-Russische identiteiten te onderdrukken, waaronder de Oekraïense en Krim-Tataarse culturen. Alarmerend genoeg lijkt het erop dat dit Ruslands blauwdruk is voor de andere Oekraïense gebieden die het heeft bezet.”
ONDERDRUKKING VAN GODSDIENSTVRIJHEID
Rusland heeft het recht op vrijheid van godsdienst en levensovertuiging op de Krim ernstig beperkt, onder andere door de invoering van wetgeving die bidden, preken of het verspreiden van religieus materiaal buiten specifiek aangewezen plaatsen of zonder officiële toestemming strafbaar stelt. Vanaf 2023 zijn er tientallen administratieve zaken aangespannen tegen individuen wegens “illegale” missioneringsactiviteiten, en in meer dan 50 gevallen hebben de betrokkenen flinke boetes betaald voor deze “overtredingen”, volgens informatie van de waakhond voor vrijheid van godsdienst Forum 18.
De moslimbevolking van de Krim, voor het merendeel Krim-Tataren, heeft te maken gehad met ernstige represailles. Russische ordehandhavers hebben herhaaldelijk het vrijdaggebed in moskeeën op de Krim verstoord door paspoortcontroles uit te voeren bij alle aanwezigen. De Russische autoriteiten, die zich vooral op Krim-Tataren richtten, hebben ook huiszoekingen gedaan op zoek naar religieuze literatuur. Meer dan 100 Krim-moslims zijn vervolgd op grond van ongegronde terrorisme-gerelateerde aanklachten en hebben gevangenisstraffen tot 24 jaar gekregen, die ze in Rusland uitzitten.
In april 2017 bestempelde het Russische Hooggerechtshof Jehovah's Getuigen als “extremistisch” en verbood de religie in Rusland en op de door Rusland bezette Krim. Daarna werden alle 22 gemeenten op de Krim uitgeschreven, wat naar schatting 8.000 gelovigen treft. Ten minste 12 Jehovah's Getuigen op de Krim zijn veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf of meer, alleen omdat ze op vreedzame wijze hun recht op vrijheid van godsdienst of overtuiging uitoefenden.
De Oekraïens-Orthodoxe Kerk van het Kiev Patriarchaat (na 2018 de Orthodoxe Kerk van Oekraïne) weigerde zich opnieuw te laten registreren als religieuze organisatie volgens de Russische wet. Verschillende geestelijken weigerden Russische paspoorten aan te nemen en werden gedwongen de Krim te verlaten.
In het eerste jaar van de bezetting had de Kerk 38 van haar 46 parochies verloren, inmiddels zijn alle parochies verdwenen. In mei 2023 werd ze door de de facto autoriteiten onrechtmatig uit haar kathedraal in de regionale hoofdstad Simferopol gezet.
BEPERKINGEN VAN MEDIA
Onafhankelijke media en journalisten zijn het doelwit van de bezettingsautoriteiten. Al in de eerste dagen van de bezetting werden verschillende journalisten ontvoerd door pro-Russische paramilitairen, als onderdeel van een gewelddadige campagne tegen pro-Oekraïense activisten. Al in maart 2014 werden Oekraïense televisie- en radiokanalen uit de ether gehaald en vervangen door Russische media. Na de annexatie bepaalde Rusland dat alle media op de Krim zich binnen 10 maanden opnieuw moesten registreren volgens de Russische wetgeving en waarschuwde het voor “provocerende handelingen”.
Tataarstalige kanalen op de Krim vormen een doelwit: onder andere het populaire tv-kanaal ATR kreeg te maken met een afwijzing van hun registratieverzoek. Op 26 januari 2015 bestormden tientallen gemaskerde mannen de kantoren van ATR en verwijderden hun computerservers. Redacteuren vertelden Amnesty International dat ze onofficiële telefonische waarschuwingen hadden ontvangen van invloedrijke personen als reactie op de berichtgeving over gebeurtenissen die van invloed zijn op de Krim-Tataarse gemeenschap. ATR werd uiteindelijk gedwongen te verhuizen naar het vasteland van Oekraïne en verloor de mogelijkheid om uit te zenden op de Krim.
De toegang tot online media die van de Krim zijn verbannen, is willekeurig geblokkeerd op de Krim, zonder gerechtelijke toestemming.
AMNESTY’S OPROEP
Rusland moet onmiddellijk een einde maken aan alle schendingen van het internationaal humanitair recht en de internationale mensenrechtenwetgeving op de Krim en andere Oekraïense gebieden die het heeft bezet. Alle verantwoordelijken voor alle misdaden volgens het internationaal recht moeten worden berecht in een eerlijk proces, terwijl slachtoffers van deze misdaden hun recht op waarheid, gerechtigheid en genoegdoening volledig moeten kunnen realiseren.
