Rechten intersekse kinderen geschonden in Denemarken en Duitsland
Wanneer een baby geboren wordt, is de eerste vraag meestal “is het een jongen of een meisje?”. Maar niet iedereen valt netjes in een van beide categorieën. Denk maar aan het Belgische topmodel Hanne Gaby Odiele die onlangs sprak over hoe het is om intersekse te zijn. Zo’n 1,7% van de bevolking zou geboren zijn met sekse variaties - het komt dus even vaak voor als rood haar.
In wiens voordeel?
Het nieuwe rapport van Amnesty International First, do no harm onderzocht de situatie in Denemarken en Duitsland en stelt vast dat er nog steeds onnodige, invasieve en traumatiserende medische procedures uitgevoerd worden op intersekse kinderen. Deze “normaliserende” procedures zijn in strijd met de mensenrechten en worden uitgevoerd zonder dat de mogelijke negatieve langetermijneffecten op kinderen goed gekend zijn”, zegt Amnesty-onderzoeker Laura Carter. “Het gaat hier om insnijdingen in gevoelige weefsels, met levenslange gevolgen, enkel en alleen om te voldoen aan stereotypen over hoe een jongen of meisje eruit moet zien. De vraag is in wiens voordeel dit is, want ons onderzoek toont aan dat dit een uitermate traumatische ervaring is voor de personen die dit hebben ondergaan.”
“Wanneer ik denk aan wat er gebeurd is, raak ik van streek omdat dit geen beslissing is die iemand anders moest nemen - het had kunnen wachten”, zegt H. uit Denemarken, die anoniem met Amnesty International sprak. Toen hij zijn oude medische dossiers raadpleegde, ontdekte hij per toeval dat hij geopereerd werd toen hij 5 was. “Het maakt me triest als ik bedenk dat het nodig wordt geacht om deze kinderen te opereren, enkel en alleen omdat anderen vinden dat het zo hoort”, zegt hij.
Lichamelijke en geestelijke trauma’s
Het rapport beschrijft hoe niet-dringende medische handelingen verricht worden op baby’s en kinderen in Denemarken en Duitsland, zelfs al is de noodzaak daarvan niet bewezen in wetenschappelijk medisch onderzoek.
Intersekse personen, gezondheidsprofessionals, steun- en actiegroepen vermelden bijvoorbeeld de volgende procedures:
- operaties om een vergrote clitoris te verbergen, met risico op zenuwschade, littekens en pijn;
- vaginale chirurgie of vaginoplastiek om een vaginaopening te vergroten of te creëren bij jonge kinderen;
- gonadectomieën - de verwijdering van de gonaden (inclusief ovarieel of testiculair weefsel) - die onomkeerbaar zijn en ervoor zorgen dat een levenslange hormonale behandeling noodzakelijk is;
- operatieve behandelingen van hypospadie - operaties om de opening van de plasbuis te herpositioneren naar de top van de penis om een penis te creëren die als functioneel en esthetisch normaal wordt beschouwd. Deze operaties kunnen zorgen voor een aantal gezondheidscomplicaties op de lange termijn.
Deze procedures zijn soms medisch noodzakelijk voor het leven of de gezondheid van een kind, maar dat is niet altijd het geval. Veel personen die door Amnesty International geïnterviewd werden, getuigen over lichamelijke en geestelijke trauma’s, zowel ten tijde van de operatie als in hun verdere leven.
“Mijn grootste probleem is dat ik volledig vergeten ben wat er gebeurd is tijdens mijn eerste 11 jaren”, vertelt Sandrao uit Duitsland. “Nu probeer ik dat uit te vissen. Ik ontdekte pas 2 jaar geleden [iets over] wat er met mij gebeurd is. Daarvoor voelde ik me 34 jaar ellendig. Toen ik 5 jaar oud was, onderging ik een operatie om mijn testikels te verwijderen. Daarnaast heb ik ook andere operaties gehad, andere genitale chirurgie. Ik weet niet of ik een vagina had bij mijn geboorte of dat ze gereconstrueerd is. Mijn plasbuis zit op een andere plaats. Ik ben in 2014 naar een gynaecoloog geweest en er zijn veel littekens”.
Mensenrechten op het spel
Volgens Amnesty International is de huidige aanpak voor de behandeling van intersekse kinderen in Denemarken en Duitsland in strijd met de mensenrechten van kinderen, waaronder het recht op eerbieding van het privé-leven en het recht op de hoogst bereikbare standaard van gezondheid.
Experten van de Verenigde Naties hebben dergelijke praktijken expliciet aangeklaagd. Ze classificeerden medisch onnodige chirurgische interventies bij intersekse kinderen herhaaldelijk als schadelijke praktijken die in strijd zijn met de rechten van het kind.
“De Deense en Duitse overheden voldoen niet aan hun verplichting om deze kinderen te beschermen. Gezien het gebrek aan wetenschappelijke studies en kennis hierover mogen geen ingrijpende en onomkeerbare beslissingen genomen worden wanneer kinderen te jong zijn om inspraak te hebben in wat er met hen gebeurt”, zegt Laura Carter.
Amnesty International roept beleidsmakers en gezondheidsprofessionals in beide landen dan ook op om ervoor te zorgen dat geen enkel kind een niet-dringende, invasieve en onomkeerbare behandeling ondergaat. Deze beslissingen moeten uitgesteld worden tot wanneer individuen volwaardig mee kunnen beslissen over wat er gebeurt met hun lichaam.
Gezondheidsprofessionals moeten ook opgeleid worden over gender- en lichamelijke diversiteit en overheden mogen schadelijke genderstereotypen niet langer in stand houden. Duitsland en Denemarken moeten er ook voor zorgen dat diegenen die onnodige medische interventies hebben ondergaan toegang krijgen tot compensatie.
