Pride Parade stuit op vooroordelen in Polen
Tien dagen geleden, toen ik aankwam bij het grote stadsplein van Bialystok, waar de eerste LGBTI-Pride Parade zou beginnen, trof ik een chaotische situatie.
Duizenden boze mensen stonden tegenover de deelnemers, homofobe kreten schreeuwend en dreigend met vuisten, laarzen en vlaggenstokken.
Ik zag een jongeman die door skinheads tegen de grond werd getrapt en een vrouw die de weg op werd geduwd. Een jonge moeder haastte zich met haar kind langs me heen en een jongen met een bloedende lip werd zijn regenboogvlag uit de handen getrokken en in brand gestoken. De politie stond gewoon toe te kijken.
Ik ging naar de Pride Parade in Bialystok met collega's van Amnesty International, maar toen er straatstenen en rotjes op ons neer regenden, werd het duidelijk dat we ons gebruikelijke mensenrechtentoezicht niet konden uitvoeren. In plaats daarvan kwamen we samen aan het begin van de mars om onze solidariteit te tonen.
Opmerkelijk genoeg bleven de deelnemers waar ze waren, ondanks het feit dat er vier keer zoveel tegenstanders waren en ze geconfronteerd werden met een spervuur van geweld en scheldpartijen. Uitdagend en vrolijk dansten ze op muziek die bijna luid genoeg was om de spreekkoren van "Flikkers, rot op!" te overstemmen. En terwijl de organisatoren de enorme regenboogvlag uitrolden die vooraan de stoet zou worden gedragen, voelde ik de tranen in mijn ogen opwellen.
Voor veel Polen was het geweld tijdens de Gay Pride in Bialystok schokkend, maar het kwam niet zomaar uit de lucht gevallen. De afgelopen maanden hebben de Poolse regering en regeringsgezinde media in toenemende mate homofobe en transfobe propaganda verspreid en homofobie gebruikt om stemmen te winnen voor de komende algemene verkiezingen.
De campagne, die online en offline heeft geleid tot homofobe retoriek, is enthousiast overgenomen door politici en de conservatieve media; één krant kwam zelfs met stickers “LGBTI-vrije zone” voor zijn lezers.
Maar in de tien dagen sinds het geweld in Bialystok is er iets wonderbaarlijks gebeurd in Polen.
Twee dagen geleden tweette een jongeman, Tomasz genaamd, een bericht waarin hij opperde dat LGBTI-mensen foto's van zichzelf zouden plaatsen "op school of op het werk, zodat blijkt dat wij normale mensen zijn die je overal kunt tegenkomen: in de winkel, op straat, op kantoor". Hij voegde er de hashtag #jestemLGBT ("Ik ben LGBT") aan toe en de afgelopen twee dagen stond het bericht op de eerste plaats op twitter in Polen, met duizenden getweete en geretweete solidariteitsberichten. De Polen hebben de hashtag op sociale media gebruikt om de mensen achter de labels te laten zien: studenten, serveersters, brandweerlieden, artsen of gewoon mensen waar je naast zit in de bus of die je kruist op straat.
"Ik ben het beu dat de LGBTI-gemeenschap in Polen wordt ontmenselijkt. Ik ben gewoon een normaal mens. Ik sta op, ga naar mijn werk, kom thuis, maak eten voor mij en mijn vriendin, ga naar een les en dan naar bed."
Tweet van Alexandra, een studente
Tienduizenden anderen doen mee en betuigen hun solidariteit en steun door #jestemLGBT te tweeten (ik ben LGBTI). "Ik ben erg blij dat een eenvoudige actie zo'n grote impact heeft gehad", vertelde Tomasz toen ik met hem sprak. “Veel mensen hebben contact met me opgenomen om te zeggen dat de hashtag hen heeft geholpen de moed te verzamelen om tegenover vrienden uit de kast te komen. Ondanks de haat waarmee LGBTI's worden geconfronteerd, hebben de afgelopen dagen aangetoond dat ze sterk zijn en zich niet schamen voor wie ze zijn.”
Hoewel een hashtag alleen niet voldoende is om diepgewortelde maatschappelijke homofobie uit te roeien, heeft de #MeToo-beweging aangetoond dat sociale media een effectief hulpmiddel kunnen zijn om mensen macht te geven, vooroordelen aan de kaak te stellen en te helpen om opnieuw te definiëren wat acceptabel is in een cultuur. Polen heeft nog een lange weg te gaan en om te beginnen moet het de deelnemers aan Gay Pride Parades afdoende beschermen om te zorgen dat het geweld dat zich in Bialystok heeft voorgedaan, zich niet kan herhalen.
Maar de solidariteitsbeweging - geschraagd door een vloedgolf van berichten op sociale media - heeft luid en duidelijk aangetoond dat er dringend behoefte is aan verandering.
Zoals een Poolse vrouw vandaag tweette naast de hashtag #jestemLGBT: “Ik ben misschien ooit je vriend. Misschien word ik ooit familie van je. Maar vandaag ben ik ook iemand.”
