Opinie: Een rechtsstaat straft, maar doodt niet
Het zijn drukke tijden voor een organisatie die mensenrechten met vuur verdedigt. Terreur treft ons recht op veiligheid, Turkije zet in de nasleep van een bloedige couppoging de rechtsstaat en fundamentele rechten op de helling, Rio kreunt onder onaanvaardbaar politiegeweld, ingrijpende antiterreurmaatregelen worden met spoed door ons parlement gejast… en het debat over de doodstraf laait nog eens op.
Andreas Tirez meent geen doorslaggevend ethisch argument te zien tegen de doodstraf (DS 3 augustus). Wel, dat is straf. Bij deze: (het vooruitzicht op) een ongewilde dood door vergiftiging, ophanging, onthoofding of het vuurpeloton is een wrede en onmenselijke behandeling, schuldig of onschuldig.
Het verbod op foltering en onmenselijke behandeling is absoluut en verdraagt geen compromissen, ook niet in tijden van terreur. Is een misdadiger opsluiten dan geen inbreuk op het recht op vrijheid? Jawel, sommige rechten kunnen na een eerlijk proces ingeperkt worden, maar het recht om niet gefolterd of onmenselijk behandeld te worden is daar niet bij. Mensen die de ergste misdaden gepleegd hebben levenslang opsluiten, is dat dan geen onmenselijke behandeling? Nee, niet per se: de detentieomstandigheden moeten humaan zijn.
Bovendien moet in principe steeds de mogelijkheid bestaan tot vervroegde vrijlating via strikte, maar rechtvaardige procedures. Let wel, de mogelijkheid. In de praktijk zullen er zeker gevallen zijn waarbij de rechter bij een aanvraag tot vervroegde vrijlating terecht oordeelt dat een terugkeer naar de samenleving niet mogelijk is.
Gerechtigheid, met name voor de slachtoffers, is het DNA van Amnesty International. Respect voor mensenrechten is daarvoor het kompas. Laten we niet afdwalen: een rechtsstaat straft, maar neemt nooit wraak.
Wies De Graeve, Directeur Amnesty International Vlaanderen
Dit opiniestuk verscheen eerder op standaard.be
