Onthoofding en andere oorlogsmisdaden tijdens conflict Armenië-Azerbeidzjan moeten onderzocht worden
Zowel de strijdkrachten van Armenië als van Azerbeidzjan hebben zich schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden tijdens het recente conflict om Nagorno-Karabach. Door Amnesty International geverifieerde videobeelden tonen de onthoofding van gevangenen en het onteren van dode lichamen.
Amnesty International analyseerde 22 video’s die buitengerechtelijke executies, de mishandeling van krijgsgevangenen en andere gevangenen en de ontering van dode lichamen van vijandige soldaten laten zien. Twee video’s tonen hoe Azerbeidzjaanse militairen mensen buitengerechtelijk executeren door hen te onthoofden. Op een andere video wordt de keel van een Azerbeidzjaanse grenswachter doorgesneden, waardoor deze overlijdt.
De video's zijn de afgelopen drie weken gedeeld op privé-accounts van Telegram. Amnesty’s Crisis Evidence Lab gebruikte digitale verificatietechnieken om de authenticiteit van de video’s vast te stellen. Een externe forensisch patholoog heeft de wonden bekeken en geverifieerd.
‘Tijdens de recente gevechten in Nagorno-Karabach hebben soldaten aan beide kanten zich verschrikkelijk gedragen, waarbij ze de oorlogsregels volledig negeerden,’ zegt Denis Krivosheev van Amnesty International.
‘De verdorvenheid en het gebrek aan menselijkheid die in deze video's zijn vastgelegd, tonen hoe slachtoffers opzettelijk zijn verwond en vernederd. Dat is in strijd met het internationaal humanitair recht. Zowel de Azerbeidzjaanse als de Armeense autoriteiten moeten onmiddellijk onafhankelijk en onpartijdig onderzoek doen en alle verantwoordelijken identificeren. De daders – ook alle bevelvoerende officieren die deze misdaden hebben bevolen, toegestaan of gedoogd – moeten voor de rechter worden gebracht.’
Onthoofding en verminking
Eén van de video’s toont een groep mannen in Azerbeidzjaanse militaire uniformen die een tegenstribbelende man in bedwang houden terwijl een andere soldaat hem onthoofdt met een mes. Het slachtoffer draagt alleen zijn ondergoed en broek. Na de onthoofding klapt en juicht de menigte luid.
In een andere video van hetzelfde incident is het hoofd van het slachtoffer op het karkas van een varken geplaatst. De mannen spreken Azerbeidzjaans en ze zeggen tegen het slachtoffer ‘Je hebt geen eer, dit is hoe we wraak nemen voor het bloed van onze martelaren’ en ‘Dit is hoe we wraak nemen - door hoofden af te snijden’. Bronnen hebben aan Amnesty International bevestigd dat het slachtoffer een Armeense burger was.
Keel doorgesneden
Een video van een ander incident toont twee mannen die uniformen dragen van het Azerbeidzjaanse leger. De Azerbeidzjaanse vlag is duidelijk te zien op de rechterarm van een van de mannen, alsook een helm die normaal voorbehouden is de speciale troepen. Het slachtoffer is een oudere man in burgerkleding, die tegen de grond wordt gewerkt. Hij wordt gefilmd terwijl hij om genade smeekt. Hoewel de man Azerbeidzjaans spreekt, heeft hij geen Azerbeidzjaans accent. Amnesty denkt dat hij hoogstwaarschijnlijk een Armeense inwoner was van Nagorno-Karabach. Een van de twee aanvallers zegt ‘Neem deze’ en geeft een mes aan de andere man, die op brute wijze de keel van de oudere man doorsnijdt voordat de video abrupt eindigt.
Opzettelijke moord op grenswacht
Een video van een derde incident toont een man in het uniform van een Azerbeidzjaanse grenspatrouille die op de grond ligt terwijl hij wordt gekneveld en vastgebonden. De persoon die filmt, spreekt de man in het Armeens aan, stapt op hem af en steekt een mes in zijn keel. Volgens de Azerbeidzjaanse media is de man omgekomen en heette hij Ismail Irapov. Op de video is niet te zien dat de man sterft, maar een onafhankelijke pathologische analyse bevestigt dat de opgelopen wond binnen enkele minuten tot zijn dood moet hebben geleid.
Onmenselijk gedrag
Elf andere video's tonen schendingen door Armeense troepen. In verschillende is te zien dat Armeense soldaten het oor van een dode Azerbeidzjaanse soldaat afsnijden, dat een dode Azerbeidzjaanse soldaat met een touw om zijn voeten over de grond wordt gesleept en dat soldaten op het lijk van een dode Azerbeidzjaanse soldaat staan. Daarnaast zijn er nog zeven video’s waarin Azerbeidzjaanse troepen schendingen begaan. Zo schoppen ze vastgebonden en geblinddoekte Armeense gevangenen, en dwingen hen om uitspraken te doen tegen hun regering.
Oorlogsmisdaden
Internationaal humanitair recht verbiedt uitdrukkelijk gewelddaden tegen welke gedetineerde dan ook, inclusief krijgsgevangenen. Ook het verminken van dode lichamen en het filmen van bekentenissen of beschuldigingen voor propagandadoeleinden is verboden. De derde Conventie van Genève stelt dat ‘krijgsgevangenen steeds humaan behandeld moeten worden en niet onderworpen mogen worden aan fysieke verminkingen… Krijgsgevangenen moeten te allen tijde worden beschermd, in het bijzonder tegen daden van geweld, intimidatie, tegen beledigingen en de nieuwsgierigheid van het publiek. Wraakacties tegen krijgsgevangenen zijn verboden’.
Opzettelijk doden en folteren van krijgsgevangenen en burgers zijn oorlogsmisdaden. Hetzelfde geldt voor de aantasting van iemands persoonlijke waardigheid – in het bijzonder vernederende behandeling en het onteren van doden.
Achtergrond
Op 27 september 2020 braken er zware gevechten uit in de regio Nagorno-Karabach tussen Azerbeidzjan aan de ene kant en Armenië en door Armenië gesteunde troepen aan de andere kant. In de maanden die volgden, bestookten beide partijen elkaar met artillerie en raketvuur. Amnesty International riep alle partijen bij het conflict op om het internationale humanitaire recht volledig te respecteren en om burgers te beschermen. Er kwam een einde aan de gevechten met de ondertekening van de overeenkomst tot een staakt-het-vuren in Nagorno-Karabach op 9 november 2020.
