Iran: minstens 23 kinderen gedood tijdens demonstraties

De demonstraties in Iran braken los na de dood in detentie van de 22-jarige Mahsa (Zhina) Amini op 16 september 2022. Ze groeiden uit tot grote protesten in heel het land die volgens velen een grote opstand vormen tegen de Islamitische Republiek.

Amnesty International heeft gedetailleerde gegevens verzameld over 23 jonge slachtoffers van het dodelijk geweld tussen 20 en 30 september 2022. Onder de slachtoffers zijn 20 jongens tussen de 11 en 17 jaar; en drie meisjes tussen de 16 en 17 jaar. De meeste jongens werden gedood door kogels van de veiligheidstroepen. Twee jongens kwamen om nadat ze van dichtbij met metalen kogeltjes waren beschoten, en drie meisjes en een jongen kwamen om nadat ze werden doodgeslagen door de veiligheidstroepen.

16 procent van de dodelijke slachtoffers is een kind

Kinderen maken 16 procent uit van het totale aantal gedode demonstranten en omstanders die Amnesty International heeft onderzocht. De organisatie heeft tot nu toe de namen en gegevens bevestigd van 144 mannen, vrouwen en kinderen die werden gedood door de Iraanse veiligheidstroepen tussen 19 september en 3 oktober 2022. Het gaat hierbij om mensen van wie Amnesty International de namen heeft kunnen identificeren. De organisatie gelooft dat het werkelijke dodental hoger ligt en blijft onderzoek doen.

“De veiligheidstroepen van Iran hebben al zeker 23 kinderen omgebracht in een poging de geest van het verzet onder de moedige jeugd in het land te breken. Als de internationale gemeenschap een persoon was, hoe zou het dan deze kinderen en hun ouders in de ogen kijken? Die zou beschaamd het hoofd buigen over het gebrek aan actie tegen deze straffeloze systematische misdrijven en grove mensenrechtenschendingen van de Iraanse autoriteiten”, aldus Heba Morayef van Amnesty International.

“De Iraanse autoriteiten negeren alle oproepen om dit onwettige gebruik van geweld te stoppen en om degenen die verantwoordelijk zijn voor het onwettige doden, de gedwongen verdwijningen, folteringen en de mishandeling van demonstranten, omstanders en mensen die vastzitten. De prijs van deze systematische straffeloosheid wordt betaald met mensenlevens, ook die van kinderen. De lidstaten van de VN-Mensenrechtenraad moeten spoedig een speciale sessie houden en onafhankelijke onderzoeksprocedures over Iran instellen.”

Tien van de jonge slachtoffers behoorden tot de onderdrukte Balochi-minderheidsgroep in Iran. Zij werden op de dodelijkste dag van de protesten, 30 september, gedood door de veiligheidstroepen in de provincie Sistan en Balochistan. Uit bewijs dat Amnesty International verzamelde, blijkt dat ten minste zeven kinderen die in de stad Zahedan werden gedood, in het hart, hoofd of andere vitale organen werden geraakt.

Volgens betrouwbare bronnen en audiovisueel bewijs werd een van hen, de 11-jarige Javad Pousheh, achter in zijn hoofd geschoten tijdens een gewelddadig ingrijpen bij protesten na het vrijdaggebed buiten een politiebureau. De kogel kwam via zijn rechterwang naar buiten, waardoor hij een groot gat in zijn gezicht had.

De andere dertien kinderen kwamen om in de provincies Teheran (5), West-Azerbeidzjan (4), Alborz (1), Kermanshah (1), Kohgilouyeh en Bouyer Ahmad (1), en Zanjan (1). Twee van de slachtoffers hadden de Afghaanse nationaliteit – een 14-jarige jongen, Mohammad Reza Sarvari, en een 17-jarig meisje, Setareh Tajik. 

De autoriteiten verspreiden onjuiste verhalen

Op 7 oktober 2022 publiceerde de advocaat van Mohammad Reza Sarvari – die op 21 september werd doodgeschoten tijdens protesten in Shahr-e Rey - online een kopie van het begrafenis-certificaat waarin de doodsoorzaak stond omschreven als ‘bloedingen en verbrijzeld hersenweefsel’ veroorzaakt door ‘een snel bewegend projectiel’. De advocaat voelde zich geroepen dit te delen vanwege de door de autoriteiten verzonnen verhalen in de staatsmedia en door verklaringen van de autoriteiten waarin de doodsoorzaak van kinderen die omkwamen door het geweld van de veiligheidstroepen ‘zelfmoord’ wordt genoemd.

Amir Mehdi Farrokhipour, 17 jaar, werd geraakt door metalen kogeltjes tijdens protesten in Teheran op 28 september. Volgens betrouwbare bronnen zou hij zijn overleden aan schotwonden in zijn borst. De veiligheidsdienst dwong zijn vader een video-verklaring op te nemen waarin hij zei dat zijn zoon was omgekomen bij een auto-ongeluk. Als hij dit niet zou doen, zouden hij of zijn dochters worden gedood.

Ook in de zaken van de 16-jarige Nika Shakarami en Sarina Esmailzadeh werd de waarheid verdoezeld door de autoriteiten. De meisjes kwamen om nadat agenten hen op hun hoofden sloegen. De veiligheidstroepen hebben de families van de meisjes geïntimideerd en lastiggevallen. Ze werden gedwongen een video op te nemen waarin ze het officiële verhaal herhalen dat hun kinderen ‘zelfmoord’ pleegden door van een dak te springen.

Straffeloosheid

Het bloedige neerslaan van de protesten en de vele dodelijke slachtoffers in Iran gebeuren in een context van een diepe crisis van systematische straffeloosheid voor de meest ernstige misdrijven onder internationaal recht, een crisis die sinds lang heerst in het land. De VN-Mensenrechtenraad heeft deze crisis tot nu toe niet goed aangepakt. Internationale onderzoeksprocedures zijn dringend nodig om bewijs van deze ernstige mensenrechtenschendingen te verzamelen en te analyseren. Degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn moeten worden vervolgd.

“De Iraanse autoriteiten hebben bloed aan de handen en intimideren de families van de slachtoffers om hun wandaden te verbergen. Dit toont hoezeer de wegen naar waarheid en gerechtigheid in het land zelf zijn afgesloten, aldus Heba Morayef.

Achtergrond

Amnesty International onthulde dat de hoogste legerleiding van Iran de bevelhebbers van het leger in alle provincies de opdracht heeft gegeven om demonstranten ‘genadeloos aan te pakken’. Ook documenteerde de organisatie de inzet van het wijdverbreid gebruik van dodelijk geweld en vuurwapens door de Iraanse veiligheidstroepen, die demonstranten wilden doden of hadden moeten weten dat hun gebruik van vuurwapens tot de dood zou leiden. 

De Iraanse autoriteiten reageerden eerder met soortgelijke inzet van onwettig geweld en dodelijk geweld op protesten. Hierdoor werden honderden mensen gedood, onder wie ten minste 21 kinderen, bij protesten in november 2019.