Hoe wereldwijde campagnes als #MeToo en Time’s Up ook in Egypte stilaan verandering brengen
Hoe wereldwijde campagnes als #MeToo en Time’s Up ook in Egypte stilaan verandering brengen in de manier waarop meisjes en vrouwen spreken over seksueel geweld en de stilte doorbreken. Een opiniestuk van Azza Soliman, Egyptische vrouwenrechtenverdedigster.
Ik werd gearresteerd en ondervraagd, gewoon omdat ik mijn werk deed: overlevenden van misbruik in Egypte verdedigen.
In Egypte bestaat er geen wet over alle vormen van seksueel geweld. Veel mensen leggen de schuld bij de meisjes en vrouwen zelf, eerder dan bij de overtreder. Wie seksueel geweld overleeft, wordt te schande gemaakt en gestigmatiseerd.
Er is een gebrek aan duidelijkheid over wat seksuele intimidatie of aanranding inhoudt. Er heerst een cultuur waarin meisjes en vrouwen bang zijn om met dergelijke feiten naar buiten te komen. Dat er in Egypte heel weinig vrouwelijke agenten zijn, zorgt er ook voor dat de ervaringen van vrouwen vaak in stilte gehuld blijven. De gedachte om intimidatie of verkrachting aan te geven bij een mannelijke agent is voor heel wat vrouwen te beangstigend.
Toch zien we door de wereldwijde campagnes van #MeToo en Time’s Up ook in Egypte stilaan verandering in de manier waarop meisjes en vrouwen spreken over seksueel geweld en de stilte doorbreken.
De getuigenissen van al die vrouwen – met zoveel verschillende achtergronden, een andere status of uit een ander land – hebben veel Egyptische vrouwen de moed gegeven om zelf hun ervaringen te delen. Soms anoniem, soms onder hun eigen naam. Ze hebben zelfs een Egyptisch equivalent in het leven geroepen voor #MeToo op sociale media, “Ana Kaman”, een letterlijke vertaling. Zowel in Egypte als in andere landen voelen vrouwen dat ze er niet alleen voor staan en dat ze sterk zijn.
Maar als we er zeker van willen zijn dat deze beweging op lange termijn een verschil kan maken, moeten we er erin investeren. We moeten het eenvoudiger en veiliger maken voor vrouwen om gevallen van seksueel geweld te rapporteren. Er moeten instrumenten komen die verzekeren dat klachten onpartijdig en efficiënt worden onderzocht en dat slachtoffers beschermd worden.
Als advocate, en als vrouw die gelooft in mensenrechten en deze verdedigt, wil ik ervoor zorgen dat meisjes en vrouwen een veilige plek hebben om te praten. Hier werk ik al jaren aan. En ik kan je zeggen dat het geen gemakkelijke strijd is, die al serieuze gevolgen voor me heeft gehad.
De media hebben me door het slijk gehaald. Strafbare feiten werden me ten laste gelegd. Ik werd ervan beschuldigd het imago van Egypte te beschadigen omdat ik zogezegd “vals nieuws” verspreidde over seksuele intimidatie en verkrachting. Een krant die nauwe banden onderhoudt met de overheid publiceerde mijn foto en een stuk waarin ze mijn gezinssituatie aanvielen en me ervan betichtten “vrouwen aan te moedigen om hun rechten te leren kennen en te scheiden van hun man”. De Egyptische overheid heeft me een reisverbod opgelegd en heeft mijn bankrekening bevroren, omdat ze me ervan beschuldigen buitenlandse fondsen te ontvangen die schade kunnen berokkenen aan het imago van Egypte en het nationaal belang van mijn land. Maar ik weiger de hoop op te geven: mijn werk is nog lang niet af.
Ik strijd voor meer debat over hoe we intimidatie op de werkvloer kunnen tegengaan, vooral op plekken waar mannen de plak zwaaien. Ik wil dat vrouwenrechten stevig en hoog op de politieke agenda komen te staan. En ik ijver ervoor dat meer vrouwen de machtsposities gaan bekleden die ze verdienen.
Ik hoop dat, in de loop der tijd, overlevenden van geweld in alle veiligheid misdaden gaan kunnen rapporteren, wetende dat ze van de staat bescherming zullen krijgen. Er moeten ook specifieke wetten komen om huiselijk geweld in Egypte aan te pakken.
De strijd voor sterkere vrouwenrechten en meer steun voor vrouwen is lang en vermoeiend. Maar opgeven doe ik niet. Ik weet dat ik er niet alleen voor sta. Tijdens een van mijn moeilijkste momenten kreeg ik steun via de Schrijfmarathon van Amnesty International. Ik ontving wel honderden brieven om me moed in te spreken en te zeggen dat ik moest blijven doorgaan.
We hebben allemaal hetzelfde doel: vrouwen en meisjes in Egypte steunen en werken aan onze droom van een eerlijke samenleving, waarin iedereen gelijk is en er geen geweld bestaat. Het is heel inspirerend om te zien hoe nieuwe generaties de fakkel overnemen en de weg wijzen naar een betere toekomst. Mensen zijn krachtig. Met de steun van velen is verandering mogelijk. Dat weet ik zeker.
Azza Soliman is één van de mensen die centraal staan in Amnesty Internationals campagne voor mensenrechtenverdedigers. Die campagne roept op om mensenrechtenverdedigers van overal in de wereld te erkennen en te beschermen.
