Eerlijke processen voor IS-verdachten essentieel voor gerechtigheid voor wreedheden

Eerlijke processen voor IS-verdachten essentieel

voor gerechtigheid voor wreedheden

Amnesty International maakt zich zorgen over de berichten dat de Verenigde Staten en sommige Europese landen de overbrenging, vanuit Noord-Syrië naar Irak, mogelijk hebben gemaakt van mensen waarvan vermoed wordt dat ze gestreden hebben voor de gewapende groep die zichzelf Islamitische Staat (IS) noemt. IS-verdachten zijn in Irak voor de rechtbank gedaagd en ter dood veroordeeld na dermate oneerlijke processen dat er sprake zou kunnen zijn van standrechtelijke executies. Het internationale recht verbiedt de uitlevering en overbrenging naar foltering, oneerlijke processen en het willekeurig opleggen van de doodstraf.

Alle partijen en groepen betrokken bij de conflicten in Syrië en Irak hebben ongestraft oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en andere ernstige schendingen van mensenrechten en van het internationale humanitaire recht gepleegd. De verantwoordelijken moeten voor de rechtbank worden gebracht, in eerlijke processen en zonder toepassing van de doodstraf.

De door Koerden geleide SDF (Syrian Democratic Forces), die zich in de strijd tegen IS aangesloten hebben bij de door de VS geleide Coalitie, houden duizenden vermeende of verdachte IS-strijders, -leden en -aanhangers vast, van veel verschillende nationaliteiten, ook Syriërs en Irakezen. De internationale gemeenschap moet actie ondernemen om te garanderen dat al wie op redelijke gronden verdacht wordt van misdaden tegen het internationale recht voor de rechtbank komt en een eerlijk proces krijgt, zonder dat daarbij naar de doodstraf gegrepen wordt, en dat wie niet meteen beschuldigd wordt van een duidelijke strafrechtelijke overtreding na een eerlijk proces wordt vrijgelaten.

Processen die niet voldoen aan de internationale mensenrechtennormen, zeker die processen die kunnen resulteren in de doodstraf, moeten onmiddellijk worden stopgezet, tot nieuwe procedures tegen de beschuldigden kunnen worden gestart die wel aan de internationale normen voor een eerlijke procesgang voldoen.

Amnesty International is onvoorwaardelijk en in alle gevallen gekant tegen de doodstraf en vindt het gebruik ervan de ultieme, wrede, onmenselijke en vernederende straf. Executies die worden uitgevoerd na oneerlijke processen zijn een schending van zowel het verbod op arbitraire beroving van het leven als het verbod op wrede, onmenselijke of vernederende straffen, en kunnen in sommige gevallen beschouwd worden als standrechtelijke executies. Binnen de context van een gewapend conflict is het bovendien een oorlogsmisdaad om vonnissen uit te spreken en executies uit te voeren zondervoorafgaande beoordeling door een regelmatig samengesteld hof, omgeven door alle gerechtelijke garanties die algemeen als onmisbaar worden beschouwd. Individuen die verantwoordelijk zijn voor standrechtelijke executies en/of oorlogsmisdaden moeten voor het gerecht worden gebracht, via een eerlijk proces.

Amnesty International neemt nota van de voorstellen die Zweden heeft gedaan om een internationaal tribunaal op te richten, mogelijk gevestigd in Syrië, Irak of Den Haag, om buitenlandse IS-verdachten te berechten. Alle inspanningen om de daders van gruwelijke wandaden ter verantwoording te roepen, zijn welkom, maar de staten moeten een tribunaal of verantwoordingsmechanisme oprichten dat zich niet beperkt tot buitenlandse IS-verdachten, of tot één van de partijen betrokken bij de conflicten in Syrië en Irak. Veeleer moet de internationale gemeenschap dringend maatregelen nemen om te verzekeren dat alle personen, van welke nationaliteit ze ook zijn, die op redelijke gronden ervan verdacht worden dat ze tijdens deze conflicten misdaden tegen het internationale recht hebben begaan, voor het gerecht worden gebracht in eerlijke processen, waarbij de doodstraf wordt uitgesloten.

Daarvoor is er nood aaneen brede strategie met het oog op internationale gerechtigheid.. Een dergelijke, alomvattende strategie kan de hervorming vereisen van het Iraaks gerechtelijkapparaat, de oprichting van hybride of ad hoc-rechtbanken of een verwijzing door de Veiligheidsraad naar het Internationaal Strafhof, en voortdurende onderzoeksdaden en blijvende strafrechtelijke vervolging van zaken onder universele jurisdictie.

Uiteindelijk moeten alle slachtoffers van de conflicten in Syrië en Irak toegang kunnen krijgen tot de waarheid, gerechtigheid en schadevergoeding.