Blind door politiegeweld
Gustavo Gatica Villarroel is geboren in Santiago en studeert er psychologie aan de Universitaire Academie van Christelijk Humanisme. Hij blijft actief deelnemen aan de sociale demonstraties die chili het afgelopen jaar hebben doen daveren op zijn grondvesten.
Lees hieronder zijn verhaal of teken meteen de petitie:
Mijn leven veranderde volledig op 8 november vorig jaar.
Die dag schoten agenten van de Chileense nationale politie, de zogenaamde Carabineros, me in beide ogen, waardoor ik volledig blind werd. Waarom hebben ze me neergeschoten? Omdat ik het recht om te protesteren uitoefende. Voor die dag was ik een gewone student uit Santiago, die psychologie studeerde, basketbal speelde, fietste en bas speelde.
Die dag nam ik deel aan een massale sociale demonstratie, onderdeel van een golf van protesten die begon op 18 oktober 2019 om een systeem te veranderen dat gebaseerd is op ongelijkheid. De protesten begonnen door een stijging van de prijs van het openbaar vervoer, maar dat was, na decennia van onrecht, slechts de aanleiding. We gingen de straat op om dat te veranderen, om meer gelijke toegang tot gezondheidszorg en onderwijs en betere pensioenen te eisen.
Maar in Chili kun je niet zonder gevaar je rechten opeisen. Je hebt niet de garantie dat je veilig weer thuis komt. Als je gaat protesteren, bereid je je voor met een helm en een gezichtsmasker om je te beschermen tegen traangas. Maar je kunt je niet beschermen tegen de kanonnen van de Carabineros.
Volgens het National Human Rights Institute stierven tijdens de eerste zes weken van het sociale oproer ten minste vier mensen door toedoen van veiligheidstroepen, en raakten meer dan 12.500 mensen gewond. Amnesty International heeft gedocumenteerd hoe in veel gevallen agenten opzettelijk pellets en traangasprojectielen op de hoofden van mensen afvuurden. De organisatie rapporteerde aan het einde van de massaprotesten in maart minstens 460 gevallen van ernstig oogletsel.
De bedoeling van de autoriteiten was duidelijk: ons pijn doen als straf omdat we het waagden te protesteren.
Het was moeilijk voor me om eraan te wennen dat ik blind was geworden. De eerste dagen was het al moeilijk om een vork vast te houden om mee te eten. Ik heb al deze dingen opnieuw moeten leren, maar met de tijd ontwikkel ik de vaardigheden die ik nodig heb om door te gaan met mijn leven. Nu kan ik dingen zoals koken - misschien slecht, maar ik kan het toch - en ik leer zelfs te drummen en piano te spelen. Het moeilijkste was om naar buiten te gaan en een wandelstok te gebruiken. Dat is stressvol vanwege het lawaai en de omgeving. Maar in maart ging ik weer naar buiten om te protesteren op hetzelfde plein waar ik was neergeschoten. Dat was erg belangrijk voor mij en het was ontroerend om de genegenheid van mensen te voelen. Veel mensen bedankten me; dat voelde vreemd maar wel fijn. Veel mensen hebben me hulp aangeboden en we hebben een enorm netwerk opgebouwd. Die steun en solidariteit geven mij de kracht om door te gaan.
Ik heb altijd geloofd in het belang van het zoeken naar gerechtigheid, waarheid en genoegdoening voor de slachtoffers van de mensenrechtenschendingen die zijn begaan tijdens de militaire dictatuur van Augusto Pinochet in Chili van 1973-1990. Deze ondersteunende netwerken moeten worden ontwikkeld om opnieuw voor gerechtigheid te vechten.
De autoriteiten hebben me op de hoogte gehouden van de voortgang van het onderzoek naar mijn verwondingen. Er waren veel vertragingen, maar in augustus, na negen maanden, is Claudio Crespo, een luitenant-kolonel van de Carabineros, gearresteerd als de vermeende dader. Ik ben blij dat er vooruitgang is geboekt en wacht nu tot het rechtssysteem zijn werk doet en ook degenen aanklaagt die de Carabineros dag in dag naar buiten hebben laten gaan om op ons te schieten.
Het lijkt erop dat de overheid zich meer zorgen maakt over de publieke opinie en de druk vanuit het buitenland dan vanuit de eigen bevolking. De steun van internationale organisaties is cruciaal omdat het de gebeurtenissen in Chili in de schijnwerpers zet.
Ik heb de afgelopen maanden met mijn familie in lockdown gezeten vanwege de pandemie. We zijn zo min mogelijk uitgegaan om onszelf niet in gevaar te brengen, maar helaas is de repressie in Chili nog niet gestopt. De soldaten lopen op straat, zogenaamd om de verspreiding van het coronavirus te helpen tegengaan, maar ze zijn gewapend met geweren. Daar klopt iets niet: wat heeft het voor zin om soldaten met vuurwapens op straat te hebben tegen een gezondheidscrisis? De strijdkrachten verschijnen bij protesten, maar ze zijn niet getraind om de openbare orde te handhaven; integendeel, ze zijn opgeleid voor de oorlog. Enkele maanden geleden hebben ze zelfs een man neergeschoten en ook zijn oog beschadigd. Tijdens de pandemie gebeuren deze dingen nog steeds. De regering blijft mensenrechtenschendingen begaan.
Wat mij hoop geeft voor de toekomst van het land is het aanstaande referendum over de opstelling van een nieuwe grondwet. Het zal de dingen niet van de ene op de andere dag veranderen, maar ik denk dat het een grote stap voorwaarts zal zijn. Als dit lukt, moet de nieuwe grondwet gebaseerd zijn op respect voor en handhaving van de mensenrechten. We hebben ook een totale herstructurering van de Carabineros nodig. Het kan niet dat ze ons blijven kwetsen.
De tragedie die wij hebben meegemaakt, had nooit mogen plaatsvinden. Het enige dat we nog kunnen doen is gerechtigheid en herstel blijven eisen in alle gevallen van mensenrechtenschendingen. We moeten alert blijven en de gerechtelijke procedures volgen, zodat de daders en de verantwoordelijke politici voor het gerecht worden gedaagd.
De onderdrukking van het afgelopen jaar in Chili mag nooit meer worden herhaald.
De zaak van Gustavo Gatica komt aan bod in de 2020-editie van de jaarlijkse wereldwijde Schrijfmarathon van Amnesty International.
